Wat doet een narcistische relatie met je hoofd en lijf?

Daar komt CPTSS om de hoek kijken: Complex Posttraumatisch Stresssyndroom. Ja, het klinkt als een moeilijke term uit een doktersserie op Netflix. Maar het is gewoon een manier om te zeggen: je brein is overbelast geraakt door langdurig en herhaald emotioneel geweld.

En CPTSS is niet zomaar een dipje. Het is een cocktail van:

• Herbeleving: die ene blik, die ene zin, en BOEM — je lichaam denkt dat je weer daar bent.

• Vermijding: je gaat mensen, plaatsen, woorden, geuren en alles wat triggert uit de weg. Zelfs jezelf soms.

• Hyperalertheid: alsof je zenuwstelsel op een springveer zit. Een deur die dichtslaat? Hartslag 160.

• Emotieregulatieproblemen: je huilt als iemand zegt “goedemorgen”, en tien minuten later voel je niks meer.

• Negatief zelfbeeld: je innerlijke stem klinkt als een mix van een boze ouder, een gefrustreerde leraar en een sarcastische buurvrouw.

• Relatieproblemen: want vertrouwen is ineens geen vanzelfsprekendheid meer, maar een soort olympische sport.

En nee, je bent niet gek. Dit is precies wat langdurige manipulatie en onzichtbaar geweld met je doen.

Voorbeelden uit het echte leven (a.k.a. de soap in je hoofd)

Neem Sofie. Ze was vijf jaar samen met iemand die haar iedere week een bos bloemen gaf, maar ook elke keer subtiel liet weten dat haar vrienden haar geen goed deden.
“Je verandert als je met hen bent.”
“Ze begrijpen jou niet zoals ik dat doe.”
En dus werd haar wereld kleiner. Steeds kleiner. Tot er op het eind alleen nog hij was.
Of nog erger: hij en haar schuldgevoel.

Of Thomas. Opgegroeid met een vader die alles wat fout ging op hem afschoof.
“Door jou ben ik zo gestrest!”
“Had je maar niet zo koppig moeten zijn.”
Zelfs op volwassen leeftijd betrapte hij zichzelf erop dat hij zich automatisch verontschuldigde als iemand tegen hem aan botste in de supermarkt.
CPTSS doesn’t just live in your past — it moves in and rearranges the furniture.

Waarom dit anders is dan gewone stress

We maken allemaal wel eens iets naars mee. Een ruzie. Een break-up. Een vervelende baas.
Maar narcistisch misbruik is niet één gebeurtenis. Het is een systeem. Het verandert je beeld van jezelf, van de ander, van veiligheid, liefde en zelfs van realiteit.

En dat maakt CPTSS zo anders dan PTSS.

Waar PTSS ontstaat na één heftige gebeurtenis (denk: ongeluk, overval), ontstaat CPTSS na herhaald relationeel trauma. Dus niet van buitenaf, maar van iemand die dicht bij je staat. En dat maakt het extra verwarrend.
Want hoe ga je rouwen om iets wat zogenaamd liefde was?

Wat helpt dan wel? (Spoiler: geen affirmaties alleen)

Herstel is mogelijk, echt. Maar het is geen zelfhulpboekje en een lavendelbad. 

CPTSS vraagt om trauma-geïnformeerde zorg. De eerste bezorgdheid? Veiligheid.

Dat betekent soms dat je eerst moet leren dat je niet meer op het slagveld bent. Dat je zenuwstelsel mag ontspannen. Dat je niet meer hoeft te vechten voor je bestaansrecht. Dat je mag voelen wat je voelt, zonder dat iemand het gaslicht dimt.

Dat kan weken duren. 

Maanden. 

Jaren zelfs. 

En da’s oké.

Een cliënt zei ooit: “Ik voel me alsof ik opnieuw moet leren wie ik ben — maar dit keer wil ik zélf kiezen.”

En wat zegt de buitenwereld dan?

Tja. Niet iedereen snapt het. Er zijn mensen die zeggen:

• “Maar hij sloeg je toch niet?”

• “Iedere relatie heeft z’n ups en downs.”

• “Ben je niet gewoon overgevoelig?”

Adem in. Adem uit. 

En besef: ze bedoelen het misschien goed, maar ze snappen het niet. 

Jij wél. 

En dat is genoeg.

Jij weet dat het echt was. 

Jij voelt wat het heeft gedaan. 

En jij mag daar je eigen waarheid in volgen.

Tot slot: jouw verhaal telt

Als je je herkent in deze woorden: weet dat je niet alleen bent. 

Narcistisch misbruik is niet iets waar je zomaar overheen stapt. 

Het laat sporen na in je hoofd, je lichaam en je relaties.

Maar: het is ook iets waar je van kunt herstellen.

Misschien traag. Misschien met vallen en opstaan.
Maar altijd in beweging.

Dus. Als je nu op dat feestje zit, en iemand vraagt “Hoe gaat het?”
Dan mag je glimlachen en zeggen:
“Beetje bij beetje kom ik thuis. Bij mezelf.”

En dat is misschien wel het mooiste herstel van allemaal.

Tot volgende week

Jeroen