1. Hij bombardeert je met complimenten – zij vlecht zich in als zielige heldin

De mannelijke narcist opent vaak met een explosie van bewondering: “Jij bent zo speciaal, ik heb nog nooit iemand zoals jij ontmoet!” – na drie appjes en een koffie.

De vrouwelijke narcist begint subtieler: “Ik heb zó’n moeilijke tijd gehad… niemand begrijpt me zoals jij…” Je krijgt een plekje als redder in haar tragische verhaal, maar ondertussen zijn alle rollen al verdeeld. En jij bent niet de regisseur.

2. Hij claimt de leiding – zij trekt aan de touwtjes achter de schermen

Hij stormt binnen met een powerpose, neemt het woord, weet alles beter, en wil graag dat iedereen dat ook erkent. Je herkent hem aan zinnen als: “Laat mij dit maar doen, ik weet hoe het moet.”

Zij speelt liever de onderhuidse spelletjes. Ze laat anderen denken dat ze het idee hadden, maar achter de schermen duwt ze stevig aan het stuur. “Oh, nee hoor, het was jouw beslissing,” zegt ze met een glimlach. En jij weet niet eens meer waar je ja op zei.

3. Hij onderdrukt je met volume – zij met stilte

De mannelijke narcist schreeuwt, commandeert of geeft je de spreekwoordelijke donderpreek omdat je de verkeerde pindakaas hebt gekocht. Zijn controle zit in geluid, nadruk, zichtbaar zijn.

De vrouwelijke narcist kiest voor stilte. Dodelijke stilte. Je voelt haar afkeuring als een tocht in een koude kamer. Ze kijkt niet, spreekt niet, zegt alleen met haar houding: “Ik ben teleurgesteld. En jij moet raden waarom.”

4. Hij is fysiek dominant – zij is emotioneel dodelijk precies

Hij zal sneller een deur dichtgooien, een stoel aanschuiven alsof het een dreiging is, of je net iets te stevig bij de arm pakken. Geen blauwe plekken misschien, maar wel fysiek intimiderend.

Zij snijdt met woorden. Heel precies. “Oh, je zag er vandaag… interessant uit,” zegt ze. En daarna zwijgt ze net te lang. Je voelt je ineens alsof je per ongeluk met een clownspak naar een begrafenis kwam.

5. Hij wil bewondering – zij wil medelijden (en bewondering)

Hij post een selfie met #CEOmindset en een caption over zijn vijf uur ochtendroutine. Hij leeft voor de bevestiging dat hij geweldig is.

Zij post een foto in een ziekenhuisbed met net genoeg mascara: “Soms is het allemaal even te veel 💔 dankbaar voor wie er echt zijn.” En dan kijken wie reageert. En vooral: wie niet.

6. Hij praat alleen over zichzelf – zij vraagt alles van jou (maar luistert niet)

Mannelijke narcisten hebben vaak geen filter: alles is een podium voor hun prestaties. Je vraagt hoe z’n weekend was en je krijgt een lezing van 40 minuten over hoe briljant hij het bedrijf gered heeft (dat hij nét drie weken kent).

Vrouwelijke narcisten stellen vaak wel vragen, maar gebruiken jouw antwoorden als munitie. De derde keer dat je iets kwetsbaars deelt, komt het terug in een zucht: “Tja, jij bent nou eenmaal zo onzeker hè…” pats

7. Hij is haantje-de-voorste – zij is meesteres van passieve agressie

Hij haalt je neer in gezelschap. “Haha, je weet hoe ze is, hè – een dramaqueen met richtingsgevoel van een paling.”

Zij glimlacht beleefd naar je vriendin en zegt dan: “Oh, wat leuk dat jij ook eyeliner draagt… dat is best dapper met jouw oogvorm.” En niemand anders merkt iets. Behalve jij, en je zelfvertrouwen.

8. Hij eist ruimte – zij consumeert jouw energie in stilte

Zijn narcisme neemt ruimte in: hij loopt voorop, praat hard, wil altijd winnen.

Zij neemt niet de ruimte — ze vreet energie. Je komt thuis van een ‘gezellig’ koffiemoment met haar en voelt je alsof je een marathon door een mijnenveld hebt gelopen. Alles moest genuanceerd, beheerst, en je weet nog steeds niet wat je verkeerd hebt gedaan.

9. Hij is jaloers op je succes – zij ondermijnt het in stilte

Als jij promotie maakt, voelt hij zich bedreigd. Hij begint ineens je werk te bekritiseren of zegt: “Tja, het is natuurlijk vooral politiek daar…”

Zij reageert met een compliment-met-haakje: “Wat goed van je! Dat je dat durft. Ik zou het zó stressvol vinden om zoiets te moeten managen.” En voor je het weet voel jij je schuldig over je succes.

10. Hij doet het luid en trots – zij doet het stil en gecodeerd

Zijn narcisme is als een rockconcert in een voetbalstadion. Het is er. Je voelt het. Je hoort het. Hij is het.

Haar narcisme is als een toneelstuk in een klein zaaltje, vol subtiele knikjes, halve zinnen en scènes waarin jij denkt: “Ben ik gek, of was dit… gemeen?” En tegen de tijd dat je het snapt, is het gordijn al dicht.

En dus… wie is erger?

Geen van beiden. Of allebei. Het is geen wedstrijd. Maar het is wel anders.

Mannelijke narcisten zijn makkelijker te herkennen omdat ze passen in het klassieke plaatje van de arrogante, dominante machtswellusteling.

Vrouwelijke narcisten zijn moeilijker te traceren, juist omdat hun gedrag vaak versmelt met sociaal aanvaard ‘vrouwelijk’ gedrag: zorgzaam, gevoelig, bescheiden — maar dan met een manipulatief randje waar je je vinger niet op krijgt.

Wat ze gemeen hebben? Een diepe leegte die gevuld moet worden. Via jou. Ten koste van jou. Want of het nu met grootspraak of met gesmoorde zinnen gebeurt: de uitkomst is vaak hetzelfde.

Waarom dit ertoe doet

Omdat veel mensen — misschien jij ook — te lang twijfelen aan hun intuïtie. Omdat je dacht dat narcisme eruitzag als een man in pak met een dikke auto en een nog dikker ego.

Maar het kan ook zij zijn. De vriendin die altijd hulpeloos lijkt maar zich voedt met jouw aandacht. De moeder die altijd ziek is als jij iets te vieren hebt. De collega die je in vertrouwen neemt om het daarna tegen je te gebruiken.

Tot slot

Narcisme kent geen geslacht, geen leeftijd en geen vaste vorm. Het draagt soms een stropdas. Soms een trui met hartjes. Soms een traan, soms een grijns.

Als je maar één ding onthoudt van deze blog: let op gedrag, niet op verpakking.

En voel je verwarring? Frictie? Schuld die je niet kan thuisbrengen? Grote kans dat er iets niet klopt. Of iemand. En dat is geen toeval.

Want narcisme is niet altijd luid. Soms is het net fluisterend venijn. Maar hoe dan ook: het is jouw recht om op tijd het gordijn dicht te trekken.